Een nieuw jaar, een nieuw thema.
Elk jaar werkt eTwinning rond een specifiek thema dat gedurende het hele jaar in de verf wordt gezet tijdens evenementen, bij het bepalen van prijzen en uiteraard ook bij de opzet en uitvoering van eTwinning-projecten. En dat is dit jaar niet anders.
Het eTwinning 2021 thema is Mediawijsheid en desinformatie. In tijden waar digitalisering in het onderwijs niet meer weg te denken is en hybride lessen dé trend zijn, komt dit thema als geroepen. Maar weet jij wat de termen 'mediawijsheid' en 'desinformatie' juist betekenen? En hoe ga je ermee aan de slag in de klas? Lees snel verder en ontdek onze tips en tricks.
Mediawijsheid
Internettermen als swipen, allerhande hashtags zoals #TGIF en influencers hebben tegenwoordig niets meer te verbergen. We hoppen van het ene socialemediakanaal naar het andere en terug. Om nog maar niet te spreken over de - soms duizelingwekkende - schermtijden op onze smartphones.
Het internet bevat een overload aan content en informatie. Maar reflecteren we wel genoeg over wat we juist gezien of gelezen hebben? Laten we ons te veel leiden door sensatiejournalistiek? En hoe weten we wanneer een artikel kwaliteitsvol is? Belangrijke vragen en stof tot nadenken, als je het ons vraagt.
Desinformatie
Niet alles wat je leest op het internet is echt. Vaak worden we overspoeld met misleidende en onjuiste informatie en dat kan wel eens tot grote problemen leiden. Een van de kerntaken van een leerkracht is leerlingen opvoeden tot kritische en mediawijze burgers. Leerlingen vinden informatie juist of fout omdat ze het zo geleerd hebben van hun ouders of van hun leerkracht. Het is dus belangrijk om de kritische blik van jouw leerlingen te trainen.
Enkele tips om nepnieuws op te sporen:
- Ga altijd de bron van het artikel na. Komt die je bekend voor?
- Google de auteur van het bericht en check wie de bijhorende foto maakte. Photoshop is namelijk een veel voorkomende vorm van nepnieuws. Heb je trouwens ooit al gehoord van deepfakes?
- De schrijfstijl verklapt veel: Op welke manier is het geschreven? Staan er veel spellingsfouten in?
- Clickbait alert! Dat zijn veelbelovende titels die je verleiden verder te lezen. Het artikel zelf stelt meestal teleur omdat de titel je op een verkeerd been zette.
Ontdek wat deze leerkrachten te vertellen hebben!
We hebben aan enkele eTwinners gevraagd hoe zij mediawijsheid en desinformatie aanpakken in de klas. Op welke manier leren zij hun leerlingen kritisch informatie verwerken? Betrekken zij ook ouders bij dit leerproces en zo ja, op welke manier?
Via deze FlipGrid ontdek je het antwoord op voorgaande vragen. Go check it out now!
Indien je zelf ook leuke ideeën hebt om dit thema aan te reiken in de klas, aarzel niet en deel het met ons.
Tips & Tricks
Om af te sluiten geven we jou graag nog enkele bruikbare lesideeën en interessante websites mee die in het teken staan van het thema mediawijsheid en desinformatie.
Informatief
- Mediawijs is de Vlaamse organisatie bij uitstek als we het hebben over het jaarthema Mediawijsheid en desinformatie. Allerlei vormingen, boeiende artikels en mediawijze activiteiten vind je hier terug. Surfen maar!
- Ken jij het Mediawijs Competentiemodel al? De Vlaamse overheid definieert mediawijsheid als een competentie en daar hoort een competentiemodel bij. In dit toffe filmpje wordt uitgelegd hoe je met dit model aan de slag kan.
- Medianest is the place to be voor ouders die willen bijleren over mediaopvoeding. Neem zeker een kijkje als je meer wil weten over hoe je jouw kind mediawijs kan opvoeden. Ook voor leerkrachten is deze website een absolute aanrader.
- PledgetoPause is een campagne van de VN waarbij kritisch denken gestimuleerd wordt als het gaat over sociale media. De tagline #takecarebeforeyoushare slaat de nagel op de kop.
- Een onderdeel van de 'Pledgetopause' is Shareverified. Registreer je en ontvang echte informatie over belangrijke onderwerpen, zoals vaccinatie tijdens deze pandemie.
- Het Amerikaanse programma MediaWise leert jongeren dat ze kritisch moeten omgaan met online content. In dit filmpje leggen ze de gevaren van desinformatie uit. Deze fact checking apps lonen ook de moeite om uit te proberen.
- In dit artikel legt Wikipedia-oprichter Jimmy Wales uit waarom sociale media als Twitter en Facebook de verspreiding van desinformatie versterken. Het lezen waard!
- Het Hannah Arendt Instituut publiceerde een reeks video's rond het thema 'Hoe wapen je jezelf tegen fake news?'. Enkele VUB-studenten gingen op onderzoek en geven jou een antwoord op voorgaande vraag.
- VRT gaat de strijd aan tegen nepnieuws en desinformatie met Vlaamse en Nederlandse partners. Lees er hier alles over.
Lesmateriaal
- Speel deze gratis online escape room van Technopolis, ontworpen in samenwerking met IBM, Childfocus en Luca School of Arts. Kom alles te weten over sociale media en hoe die precies in elkaar zitten dankzij deze unieke spelvorm. Leeftijdscategorie 12 tot 16 jaar.
- Ken je 'De schaal van M' al? Ketnet en Mediawijs sloegen de handen in elkaar en zo ontstond dit leerrijke online spel. Het is bedoeld voor kinderen tussen de 10 en 12 jaar oud waarbij ze ontdekken hoever de mediavaardigheden ontwikkeld zijn.
- Hapklare lespakketten over mediawijsheid en alles daarrond worden jou gratis en voor niets aangeboden door StampMedia. Theorie gecombineerd met interactieve opdrachten en dat allemaal perfect uitgestippeld voor minimum één lesuur. Ideaal toch?
- Nieuws in de klas! Heb jij een gebrek aan educatief lesmateriaal rond dit thema? Bestel hier jouw nieuwspakket of grasduin eens door deze interessante website. Niet alleen jouw leerlingen, maar ook jij zal ongetwijfeld mediawijzer worden.
- Ook de EduBoxen van VRT bevatten enorm bruikbaar lesmateriaal. Je kan hiermee met jouw leerlingen zowel individueel als in groep aan de slag gaan. Wist je trouwens dat er een EduBox rond nepnieuws en sociale media is? Als dat geen toeval is.
- Hoe beïnvloeden nieuwsberichten- en beelden onze gevoelens en gedachten? Mind over Media legt je er alles over uit én stelt heel wat lesideeën- en activiteiten ter beschikking voor leerkrachten die hun leerlingen kritisch willen leren omgaan met propaganda.
- Als er een iets is wat deze pandemie ons geleerd heeft, dan is het wel hoe snel onjuiste informatie zich via internet verspreidt. Dankzij deze toolkit van de Europese Unie kunnen leerkrachten secundair onderwijs hun leerlingen helpen om desinformatie te herkennen en bestrijden.
- Last but not least, vind je ook tal van leuke lesactiviteiten omtrent mediageletterheid en fake news op KlasCement.
Hopelijk hebben we jou een voorzet gegeven om met deze informatie aan de slag te gaan in jouw klas. Indien je zelf nog interessante artikels, activiteiten, websites etc. kent, geef ons een seintje via etwinning@epos-vlaanderen.be en wie weet verschijnt jouw idee wel op deze webpagina.